Alergia pokarmowa to reakcja immunologiczna na białka zawarte w żywności i może być zależna lub nie od immunoglobuliny E (IgE). Alergia pokarmowa jest występującym na całym świecie problemem zdrowotnym, który dotyka miliony osób. Reakcje alergiczne są wtórne do spożycia określonego rodzaju pokarmu i są odpowiedzialne za różnorodne objawy obejmujące skórę, przewód pokarmowy i drogi oddechowe.
Co wywołuje alergię pokarmową?
Każde jedzenie może powodować alergię, ale wśród najczęstszych znajdują się: mleko, jajka, orzeszki ziemne, skorupiaki, pszenica i orzechy. Należy zauważyć, że reakcje, które nie obejmują układu odpornościowego, nie są alergiami pokarmowymi np. nietolerancja laktozy. Statystyki pokazują, że około 6% dzieci doświadcza pierwszej reakcji alergicznej w ciągu pierwszych trzech lat życia, w tym około 2,5% z alergią na mleko krowie, 1,5% z alergią na jajka i 1% z alergią na orzechy ziemne. Większość młodych osób ma tendencję do wyrastania z alergii na mleko i jaja w wieku szkolnym. Natomiast dzieci z alergią na orzechy lub owoce morza zwykle zachowują ją na całe życie.
Czym są alergeny pokarmowe i skąd biorą się objawy alergii?
Alergeny pokarmowe to zwykle glikoproteiny, które łatwo transportują się przez powierzchnię błony śluzowej jelita. Gdy przedostaną się przez bariery śluzówkowe i dotrą do związanych z komórkami przeciwciał IgE, uwalniane są specyficzne mediatory, które powodują kurczenie się mięśni gładkich, rozszerzenie naczyń krwionośnych i wydzielanie śluzu, co powoduje objawy natychmiastowej nadwrażliwości. Aktywowane komórki tuczne i makrofagi, które przyciągają i aktywują eozynofile i limfocyty, uwalniają cytokiny. Prowadzi to do przedłużonego stanu zapalnego, wpływającego na:
- skórę (zaczerwienienie, obrzęk naczynioruchowy lub pokrzywka),
- drogi oddechowe (nieżyt nosa, świąd nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, kichanie, duszność, obrzęk krtani, świszczący oddech),
- przewód pokarmowy (nudności, świąd jamy ustnej, wymioty, ból brzucha, biegunka),
- układ sercowo-naczyniowy (niedociśnienie, utrata przytomności, zaburzenia rytmu serca).
Jak zdiagnozować alergię pokarmową?
Podejrzewając alergię pokarmową, można zacząć od samoobserwacji. W tym celu należy uważnie przyjrzeć się spożywanym posiłkom i spróbować rozpoznać produkt, po którym występują objawy i go wyeliminować. Jeżeli ciężko będzie ustalić źródło alergii w ten sposób, można zrobić testy alergiczne. W przypadku zaburzeń, w których pośredniczy IgE, warto wykonać testy skórne, które dają możliwość na szybkie wykrycie alergenu, jednak nie zawsze są jednoznaczne. Dlatego częściej wykorzystuje się bardziej swoiste testy, takie jak ilościowe testy IgE lub eliminacja i prowokacja pokarmowa, które są skuteczniejsze do ustalenia diagnozy alergii. Podejrzane pokarmy należy eliminować przez 7 do 14 dni przed prowokacją. Ponadto należy przerwać stosowanie leków, które mogą zakłócać ocenę objawów wywołanych pokarmem (np. leki przeciwhistaminowe i leki rozszerzające oskrzela).
Jak leczyć alergię?
Po ustaleniu rodzaju alergii jedyną udowodnioną terapią pozostaje całkowita eliminacja z diety szkodliwego alergenu. Ponadto osoby zagrożone wstrząsem anafilaktycznym muszą zostać przeszkolone przez lekarza w zakresie szybkiego rozpoznawania początkowych objawów i poinstruowane o prawidłowym stosowaniu epinefryny z automatycznym wstrzyknięciem. Dodatkowo powinny mieć ciągły dostęp do adrenaliny i leków przeciwhistaminowych, aby skorzystać z nich od razu, gdy pojawi się alergia.
Materiał partnera zewnętrznego
